پوسیدگی قارچ عسلی ریشه درختان

قارچ عسلی

پوسیدگی قارچ عسلی یکی از بیماری های شایع در جهان است. در اصفهان باغداران به این پوسیدگی خوره نیز می گویند. این بیماری در مناطق میوه خیز کشور روی انواع درختان میوه کم و بیش وجود دارد. قارچ عامل بیماری به ریشه حمله کرده و باعث مرگ کامل درخت می گردد.

نام علمی عامل این بیماری Armillaria mellea می باشد.

اهمیت اقتصادی در ایران و جهان

این بیماری انتشار جهانی داشته، در مناطق معتدله و حاره فعالیت دارد. دو عامل رطوبت و حرارت در گسترش قارچ عامل بیماری سهم عمده ای دارند. این بیماری در ایران در اکثر باغ های کشور به ویژه مشهد، تبریز، نوشهر، گرگان و اصفهان بر روی میزبان های متعدد مشاهده شده است.

توصیف علایم بیماری

درختان مبتلا دچار ضعف عمومی، کاهش رشد، کوچکی و زردی برگ ها، خزان نابهنگام، سر خشکیدگی ترکه ها، سرشاخه ها و مرگ تدریجی یا ناگهانی می شوند. با اینکه برگ ها و میوه ها خشک شده، به همین حالت روی درخت باقی می مانند. روی درختان مسن ضعف و خشکیدگی ممکن است فقط روی تعدادی از شاخه ها ظاهر شود ولی در صورتیکه درخت نسبتا جوان باشد کاملا از بین می رود.

خصوصیات بارز بیماری به صورت نواحی فاسد شده ظاهر می شود. چنانچه خاک اطراف طوقه درخت عقب زده شود، زیر پوست ریشه و طوقه، نمدهای ریسه ای سفید یا کرمی رنگ به شکل بادبزن با حاشیه رگه دار، بین پوست و چوب دیده می شود. چنانچه دقت شود در اطراف ریشه، رشته های نخی شکل قهوه ای یا قهوه ای تیره قارچ که ریزومورف (Rhizomorph) گفته می شود وجود دارند.

در نواحی که میسلیوم به کامبیوم حمله کرده باشد، شانکرهایی در ناحیه طوقه ممکن است ایجاد شود و شیرابه صمغی از ناحیه آلوده به بیرون تراوش می کند. چوب آلوده را از حالت محکم و اندکی مرطوب به حالت سست و خشک در می آورد. در اوایل پائیز، در قاعده درختان مرده و یا در حال مرگ تعدادی از قارچ های چتری به رنگ عسلی از تنه یا بر سطح یا روی زمین نزدیک ریشه های آلوده رشد می کنند.

روشهای انتشار، ناقلین و زمستان گذرانی

روش اصلی انتشار قارچ ریزومورف ها هستند که در داخل خاک و در شرایط مرطوب از ریشه های درختان آلوده یا از ریشه و کنده هایی که در حال پوسیدن هستند به اطراف گسترش می یابد. پس از تماس با پوست بر اثر فشار مکانیکی و ترشح آنزیم های حل کننده وارد بافت ریشه می گردند. در زیر پوست رشد و نمو کرده و کمتر وارد چوب می شوند.

آب آبیاری، ادوات و ابزار آلوده، باد و تماس ریشه با بقایای خاک آلوده باعث انتقال آن می شوند. زمستان گذرانی توسط ریزومورف ها روی ریشه های مرده و پوسیده می باشد.

چرخه زندگی

این قارچ روی ریشه های مرده و پوسیده زندگی ساپروفیتی دارد. ولی با کاشت درختان حساس زندگی انگلی شروع می شود.
ریزومورف ها و رشته های میسلیومی قارچ روی ریشه های آلوده در خاک برای چندین سال باقی می مانند. به عنوان یک منبع آلوده کننده جدید در باغات به شمار می روند. ریزومورف ها به ریشه های زنده میزبان جدید حمله می کنند و مثل یک پارازیت قوی موجب خسارت می شوند.

زخم هایی که بطور تصادفی در طوقه و ریشه درختان ضمن عملیات زراعی یا توسط حشرات و یخبندان به وجود می آیند، راه های ورودی برای عامل این بیماری محسوب می شوند. در اوایل پاییز دسته های قارچ در قاعده درختانی که از بین رفته اند به وجود می آید. بازیدیوسپورها آزاد و توسط جریان باد پراکنده می شوند. اگر روی زخم های تازه ایجاد شده ریشه، طوقه و یا بافت های چوبی مرده قرار بگیرند موجب آلودگی می شوند.

روش های مبارزه با بیماری قارچ عسلی

۱-  آبیاری کمتر: قارچ در برابر خشکی بسیار حساس است. توصیه میشود تا حدیکه به درخت آسیب نرسد بایستی از آبیاری زیاد باغ خودداری نمود.

۲- چنانچه درختی در باغ در اثر این قارچ بمیرد باید هر چه زودتر ریشه آلوده را همراه با خاک اطراف آن از باغ خارج نمود. جای آن را با مقداری آب آهک، محلول فرمالین ۵ درصد یا محلول بردو ضدعفونی کرد.

۳- گاهی برای ضدعفونی خاک اطراف درختان مشکوک به پوسیدگی، با سولفات مس به مقدار ۳۰ تا ۴۰ گرم در مترمربع توصیه شده است.

۴- مبارزه بیولوژیکی: قارچ Trichoderma viride انگل طبیعی این قارچ است.

برای مشاهده مطلب پوسیدگی فیتوفتورایی طوقه و ریشه کلیک کنید.