علف هرز نی و راه های مقابله با آن

علف هرز نی

علف هرز نی با نام علمی Phragmites communis از خانواده Poaceae از علف‌های هرز چند ساله هستند. نی از طریق بذر و ریزوم تولیدمثل و تکثیر پیدا می کند.
این گیاه دارای ریزوم و ریشه قوی عمقی بوده که علاوه بر مصرف آب و مواد غذایی، به علت تراکمی که در زمین زراعی ایجاد می کند، مانع انجام عملیات زراعی می شود. در صورت رها شدن زمین و عدم کنترل این علف هرزباعث می شود که حتی تردد کارگران در زمین نیز به سختی انجام گیرد. چنین حالتی علاوه بر خسارت ناشی از رقابت علف هرز با محصول و آسیب های ناشی از ترشح مواد بازدارنده (آللوپاتیک) اطراف ریشه آن و کاهش عملکرد محصول، وجود این علف هرز به صورت متراکم در سطح زمین محل مناسبی برای پناهگاه حیوانات و ظهور برخی آفات می باشد که موجب تشدید خسارت خواهد شد.

پراکنش

این علف هرز در بسیاری از آبگیرها، حاشیه رودها، زمین های بایر، شالیزارها، مرداب ها و دریاچه ها رشد می کند.

نی حجم زیادی از آب را که یک عنصر حیاتی برای کشاورزی است را تبخیر می نماید. علاوه بر این به دلیل ته نشین شدن رسوبات در لابلای شبکه گسترده ریشه این گیاه، آبگیر را به لجن‌زار تبدیل خواهد کرد. همچنین این گیاه جایگاه مناسبی برای زمستان گذرانی حشرات محسوب می گردد. علف هرز نی دارای زیست توده بالایی است و بین ۸۰ تا ۲۰۰ تن در هکتار ماده خشک تولید می کند.
وجود رگه های سیلیس در برگ ها و ساقه ها باعث برنده بودن این گیاه شده و دام رقبتی به خورد آن ندارد.
این علف هرز جزء علف های هرز درجه یک و اصلی جهانی محسوب می شود.

مبارزه و کنترل نی

توصیه می شود، در ابتدا با استفاده از شیوه های مکانیکی نظیر برداشت اندام های هوایی علف هرز نی حتی المقدور تراکم آن را کاهش داد. به نحوی که امکان تردد ماشین آلات به خوبی فراهم گردد. سپس هم زمان با رشد مجدد آن با استفاده از علفکش های سیستمیک و ترجیحاً اختصاصی از قبیل ویدمستر و رانداپ، زمینه و امکان نفوذ هرچه بیشتر علفکش به اندام های زیرزمینی که طی سالها تثبیت شده اند، را فراهم نمود.

گام اول: برش و حذف اندام های هوایی

بر حسب میزان تثبیت و ذخایر ریشه علف هرز نی، لازم است که برش و برداشت آنها چندین نوبت تکرار شود، تا در اصطلاح با استفاده از شیوه خسته کردن، ذخایر ریشه به حداقل ممکن کاهش یابد.
برای این منظور از وسایل و ماشین های کشاورزی نظیر موور میتوان استفاده نمود. سپس بعد از اطمینان از تضعیف حداکثری اندام های زیرزمینی و کاهش تراکم بوته های نی به حداقل ممکن، عملیات شخم را باید انجام داد.

گام دوم: سمپاشی

پس از برش اندامهای هوایی، و کاهش ذخایر ریشه و ریزوم علف هرز، هم زمان با رشد مجدد و حداکثر سرعت رشد؛ عملیات سمپاشی با استفاده از علفکش های سیستمیک و اختصاصی نظیر ویدمستر و رانداپ (گلایفوزیت) توسط سمپاش های دستی و یا بومدار انجام شود.

توصیه می شود علفکش رانداپ به نسبت ۶ تا ۸ لیتر در هکتار همراه با اختلاط کود سولفات آمونیوم به میزان ۶ تا ۸ کیلوگرم در هکتار جهت افزایش اثربخشی علفکش به کار گرفته شود. علفکش ویدمستر که ترکیبی از رانداپ و سولفات آمونیوم می باشد، نیز برای این منظور توصیه می گردد. در این روش زمینه و امکان نفوذ هرچه بیشتر علفکش به اندام های زیرزمینی که طی سالها تثبیت شده اند، را فراهم می نماید. نوع سمپاش مورد استفاده نیز بهتر است به نازل نوع تی جت مجهز باشد.

گام سوم: شخم

عملیات شخم عمیق باید پس از برش اندام های هوایی علف هرز و ریزوم های مسموم شده با سموم علفکش سیستمیک، با استفاده از گاوآهن برگردان تا عمق فعالیت ریزوم ها یعنی حداقل تا حدود ۴۰ تا ۵۰ سانتی متر انجام شود که آنها را از عمق جدا کرده و به سطح خاک می آورد. سپس جهت جمع آوری ریزوم ها و بقایا، عملیات شخم تکمیلی با استفاده از گاوآهن چیزل و یا پنجه غازی را اجرا کرده و از استقرار مجدد علف هرز جلوگیری نمود. لازم است این روش ۲ تا ۳ بار تکرار شود تا ضمن خسته نمودن علف هرز، تراکم و جمعیت آن کاهش یابد. فاصله دو شخم متوالی می بایست حداقل ۱۵روز و زمانی که ارتفاع نی به حدود ۲۰-۳۰ سانتی متر رشد کرده باشد برسد.

منابع:

۱- امانی, مجید و طبیب, محمدحسین و لطیفیان, مسعود و پورآذر, رضا (۱۳۹۴). دستورالعمل کاربردی کنترل علف های هرز نی و حلفه در نخلستان. سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی,تهران

۲- ابراهیم پور، ف. (۱۳۹۰). کتاب علف‌های هرز و کنترل آنها. دانشگاه پیام نور