زنگ قهوه ای جو

زنگ قهوه ای جو

این بیماری به نام زنگ قهوه ای یا زنگ برگ جو شناخته می شود. از مهمترین زنگ های جو است که اغلب در مناطقی که محصول دیر می رسد، بیشتر شایع می باشد.

پراکنش بیماری

وجود این بیماری در ایران از سال ۱۹۶۶ از آذربایجان شرقی، گرگان، و مازندران گزارش شد. این بیماری در بعضی مناطق مانند مازندران، گلستان، خراسان، خوزستان، کرمانشاه، کردستان، استان مرکزی، اصفهان، تهران، آذربایجان غربی، ایلام و نقاط دیگر وجود دارد.

خسارت

این بیماری در زمان هایی از سال ها شدت قابل توجهی پیدا کرده و باعث خسارت نسبتا زیادی به محصول جو بخصوص در مزارع آبی یا دیم پر باران می گردد. اگر بوته ها در اول فصل مورد حمله قرار گیرند و آلودگی تا مرحله برگ پرچم پیش رود، خسارت شدید وارد می شود. آلودگی های شدید اوایل فصل موجب چروکیده شدن دانه ها و کاهش تعداد آن ها می شود. در سال های اخیر به جهت خشکسالی و کاهش بارندگی بطور کلی زنگ ها گسترش چندانی نداشتند.

عامل بیماری

عامل بیماری زنگ قهوه ای جو، قارچ (.Puccinia hordei G. Otth (syn. P. anomala Rostr از رده بازیدیومیست ها می باشد. در بعضی مناطق قارچ عامل بیماری زنگ قهوه ای گندم به شکل پاتوژن ضعیف جو را نیز آلوده می کند. یوریدیوسپورها یا اسپورهای بهاره در زیر میکروسکپ به رنگ قهوه ای روشن و بشکل بیضی با زائده های ظریفی در سطح می باشند.
اسپورهای پاییزه یا تلیوسپورها دو حجره ای بوده و نوک سلول فوقانی قدری برجسته یا مدور و ضخیم تر از جدار سایر قسمت ها است. تلیوسپورها بیضی شکل و کمی در قسمت دیواره ها تنگتر می باشند.

علائم بیماری زنگ قهوه ای جو

زنگ قهوه ای یا زنگ برگ جو مهمترین بیماری بین زنگ های جو است. این بیماری به صورت ظهور جوش های قهوه ای گرد به طور پراکنده در روی پهنک و غلاف برگ، و در مراحل پیشرفته اپیدمی ها، برروی لما و پالئا و ریشک های ارقام خیلی حساس قابل مشاهده است. بیشترین خسارت زمانی حاصل می شود که آلودگی درمراحل اولیه رشد بوجود آید و تا مرحله برگ پرچم ادامه داشته باشد. در صورت شدت آلودگی، دانه ها چروکیده و تعداد آنها کاهش پیدا می کند. تلیوم های گرد تا مستطیل، به رنگ قهوه ای، اواخر فصل نمایان می شوند.

چرخه بیماری

آلودگی اسیومی از طریق اسیوسپورهایی که از روی میزبان واسط میایند ایجاد می شود.
با اینکه این گیاه در خیلی از مناطق کشت جو در دنیا وجود دارد ولی آلودگی توسط آنها، فقط در بعضی از مناطق آسیا و نواحی دریای مدیترانه گزارش شده است. لذا در اکثر مناطق اینوکلوم اصلی اولیه، یوریدیوسپورهای زمستان گذران یا تابستان گذران می باشند که روی جو ادامه حیات می دهند و مسافت های طولانی را با باد منتقل می شوند.
زنگ قهوهای در دمای بین ۱۵تا ۲۲درجه سانتیگراد به شرط وجود رطوبت آزاد بسیار سریع گسترش پیدا می کند.

مدیریت بیماری زنگ برگی یا قهوه ای جو

بهترین راه مبارزه استفاده از ارقام مقاوم است.

از بین بردن علف های هرز گندمیان، مصرف بهینه کودهای نیتروژنه، از بین بردن کانون آلودگی که بصورت لکه ای ظاهر می شود، توصیه میگردد.

خودداری از آبیاری مزارع در زمان ایجاد و گسترش آلودگی های ثانویه میتواند در کاهش بیماری موثر باشد.

استفاده از قارچکش های سیستمیک،که در هنگام اپیدمی شدید از نظر اقتصادی توجیه پذیر است توصیه میگردد.

مبارزه شیمیایی بهتر است به محض مشاهده علائم بیماری انجام گیرد. در صورتی که بیماری در مرحله تورم خوشه، اپیدمی گردد سم پاشی مزرعه با سمومی مانند سایپروکونازول، تبوکونازول، پروپیکونازول، سایپروکونازول+پروپیکونازول به صورت کانون کوبی و یا درسطح وسیع تر قابل توصیه می باشند.