پیرس انگور
بیماری پیرس انگور یک بیماری آوندی است و از مناطق مختلف پرورش انگور در جهان گزارش شده است.
این بیماری باکتریایی در ایران جزء بیماری های نو ظهور است. در صورت گسترش، پتانسیل خسارتزایی بالایی دارد. در تاکستان هایی که تحت تنش دما و خشکی زیاد قرار گرفته اند، بارزتر است.
عامل بیماری
عامل بیماری پیرس، باکتری Xylella fastidiosa است. و محدود به آوند چوبی می باشد.
از نظر تاکسونومیکی به رده گاماپروتئوباکتری و خانواده زا Xanthomonadaceae تعلق دارد. این باکتری گرم منفی بوده و از گروه باکتری های هوازی، سخت رشد و محدود به آوند چوبی می باشد. پلی ساکاریدها و پلی گالاکتوزها از مهمترین ترشحات باکتری می باشد که نقش مهمی در بیماریزایی عامل بیماری دارد.
در داخل گیاه، تجمع باکتری ها به همراه ترشح موادی از جمله تیلوز و صمغ، باعث مسدود شدن آوندهای چوبی و کند شدن هدایت آب و مواد معدنی در گیاه می شود. این انسداد آوندی، نقش اصلی در بروز علائم بیماری از جمله خشکیدگی، پژمردگی و زوال دارد. باکتری عامل بیماری می تواند از طریق تخریب استوانه مرکزی به بافت های مجاور منتقل شود. این باکتری در بافت ریشه شناسایی شده و با پیوندهای ریشه ای قابل انتقال است.
راه های انتشار و ناقلین بیماری
عامل بیماری بوسیله پیوند های اسکنه ای و زنجرک ها منتقل می گردد. زنجرک های ناقل بعد از دو ساعت تغذیه بر روی میزبان آلوده، قابلیت انتقال بیماری را کسب می کنند. ارقام انگوری که بطور معمول به عنوان شاخص به کار می روند عبارتند از Carignane, Emperor, Pallomino
بسیاری از جنس های حشرات خانواده Cicadelidae و Cercopidae که از بافت های آوند چوبی تغذیه می کنند، ناقل این باکتری می باشند. این حشرات وقتی از تاک و یا میزبان دیگر بیماری تغذیه می کنند مقدار زیادی مایع داخل آوندها را مکیده و به این طریق باکتری را به داخل بدن خود می برد. باکتری ممکن است به قطعات دهانی حشره نیز بچسبد. حشرات ناقل آلوده، هنگام تغذیه، باکتری را به آوندهای گیاهان سالم منتقل می سازند. مقدار و دفعات انتقال باکتری در مرحله تغذیه بعضی از گونه های حشرات ناقل بسیار زیاد است.
علائم بیماری پیرس انگور
شدت و نوع علائم بیماری بسته به رقم، سن و شرایط اقلیمی متفاوت است. در آب و هوای گرم، به دلیل فعالیت بیشتر ناقلین، مناسب بودن شرایط رشد عامل بیماریزا و نیز تنش ناشی از انسداد آوندی، علائم بیماری سریعتر ظهور میکند. در حالی که در آب و هوای سرد، در ابتدا و یا در اواخر فصل، گاهی علائم بیماری ظاهر نمی شود. در این مناطق علائم با تاخیر ظاهر شده و در بهار آینده، رشد رویشی کاهش مییابد. در اواخر بهار، درختان آلوده دارای شاخههای کمتر و کوچکتری هستند. سوختگی حاشیه برگها در اواسط تابستان دوباره ظاهر شده و تا انتهای سرشاخه ها ادامه می یابد و سرشاخه ها خشکیده و از بین میروند.
معمولا علائم بیماری در انگورهای جوان آلوده، پس از کاشت در یک یا دو شاخه ظاهر می شود. گاهی تا آخر تابستان علائم ظاهر نمی شود، در حالی که گیاه آلوده است. در این شاخه ها، جوانه ها دیرتر باز می شوند و گاهی برخی جوانه ها باز نشده و یا خیلی دیرتر به صورت زیگزاگ باز میشوند. بعلاوه ممکن است علائم زردی یا کوچک بودن برگ در اولین برگ ها دیده شود.
علائم در برگ
به علت بسته شدن آوندهای چوبی و کاهش حرکت مواد، علائم بیماری بیشتر در برگ ها ظاهر می شود. در برگ ها ابتدا لکه های رنگ پریده به وجود می آید. به تدریج بافت های اطراف آنها پژمرده شده و می خشکد. در اواخر تابستان، این خشکیدگی و تغییر رنگ به داخل پهنک برگ پیشروی کرده و نواحی متحدالمرکزی تشکیل میدهد. در نهایت تمام سطح برگ را فرا میگیرد. سپس، پهنک برگ جدا شده ولی دمبرگ روی درخت در محل خود، باقی میماند. سوختگی حاشیه برگ، از علائم دیگر بیماری است که در اواسط تابستان مشخص می باشد.
علائم در شاخه
در اثر انسداد آوندی، شاخه ها به تدریج تغییر رنگ داده و قهوه ای میشوند که در اصطلاح به آن لکه جزیره ای میگویند.
علائم در خوشه
در زمان تشکیل خوشه، حبه ها خشک شده و در نهایت کل خوشه خشک و حالت کشمشی به خود میگیرد.
مبارزه و کنترل بیماری پیرس انگور
قبل از هر تصمیمی باید مطمئن شویم که بیماری درست تشخیص داده شده است. زیرا برخی از بیماری های قارچی و یا کمبود عناصر غذایی ممکن است علائم مشابهی با پیرس ایجاد کنند. شناسایی این بیماری بسیار مشکل است و لازم است برای اطمینان، از شیوه های تشخیص مولکولی برای شناسایی عامل بیماری استفاده کرد.
کنترل مکانیکی
برای جلوگیری از گسترش بیماری، استفاده از کارت زرد چسبنده برای شکار انبوه ناقلین، توصیه می شود. لیکن، به محض مشاهده ناقلین بیماری، ضروری است اقدام به کنترل شیمیایی نمود.
با علف های هرز داخل و اطراف باغ مبارزه شود.
کنترل زراعی
درختانی که بیش از یکسال دارای علائم بیماری هستند و بهبودی در آنها حاصل نشده، حذف شوند.
شاخه های آلوده، هرس و سوزانده شوند.
هنگام هرس از ایجاد زخم های وسیع اجتناب شود و شاخه های قطور در محل هرس پانسمان شوند.
به منظور جلوگیری از انتقال عامل بیماری از طریق اداوات، از قطعه قطعه کردن بقایای حاصل از هرس در داخل تاکستان، خودداری شود. در تابستان از هرس سنگین خودداری شود.
درختچه هایی که در اثر بیماری خشکیده شده اند، جمع آوری و سوزانده شوند.
تقویت درختان و رعایت اصول باغبانی، در پیشگیری از بیماری بسیار موثر است.
کاهش تنشهای آبی و تغذیهای میتواند نقش مهمی در کاهش بیماری داشته باشد.
قلمه ها پیش از کاشت به مدت ۳ ساعت در آب ۴۵ درجه سلسیوس قرار گیرند.
اقدام قرنطینه ای
از انتقال پایه های آلوده به سایر مناطق جلوگیری شود.
کنترل شیمیایی
در فهرست سموم مجاز کشور هیچ آفتکشی برای کنترل بیماری پیرس ثبت نشده است. لیکن برای جلوگیری از گسترش بیماری، کنترل شیمیایی ناقلین با سموم مجاز کشور توصیه می شود. بدین ترتیب، ضروری است از اواخر خرداد تا اواخر شهریور ماه، پایش و ردیابی ها انجام شده و با نصب کارت زرد چسبنده در باغ به محض مشاهده ناقلین بیماری اقدام به کنترل شیمیایی نمود.
دیدگاهتان را بنویسید