بیماری قارچی پژمردگی فوزاریوم چیست؟

بیماری پژمردگی فوزاریوم

پژمردگی فوزاریوم (Fusarium wilt) یک بیماری گیاهی است که توسط قارچ‌های جنس Fusarium ایجاد می‌شود. این بیماری در بسیاری از گیاهان زراعی، درختان میوه و گل‌ها مشاهده می‌شود. قارچ فوزاریوم می‌تواند روی ریشه‌ها، ساقه‌ها و برگ‌های گیاه رشد کند و علائم مختلفی را در گیاه نشان دهد.

پژمردگی حاصل از آلودگی بوته گوجه فرنگی به فوزاریوم

فوزاریوم چیست؟

فوزاریوم سرده‌ی بزرگی از قارچ‌های خاکی است که در تمامی مزارع دنیا که حاوی کمی رطوبت و مواد آلی باشند فعالیت می نمایند. نام این جنس از واژه یونانی Fusus به معنای دوک است. این میکروارگانیزم های زنده با اکوسیستم موجود در طبیعت به گونه ای همبستگی دارند که در همه مناطق دنیا از قبیل اقیانوس ها و همه اراضی حتی مناطق کویری قادر به زیست می باشند. در هر منطقه که خاک باشد و گیاهی در آنجا زندگی کند معمولا گونه ای از قارچ فوزاریوم به صورت بیمارگر و یا ساپروفیت در اطراف اتمسفر ریشه گیاه زندگی خواهد نمود.

برخی از گونه های فوزاریوم ها، مایکوتوکسین تولید می کنند که می تواند سلامت انسان و حیوانات را در صورت وارد شدن به زنجیره غذایی با خطر مواجه کند.

پراکنش در طبیعت

نقش عوامل مهم طبیعی از جمله حرارت در چگونگی پراکنش گونه های فوزاریوم بسیار با اهمیت می باشد. تحقیقات مختلف محققین در ایران و سراسر دنیا بیانگر آن است که بعضی از گونه های فوزاریوم فقط در مناطق نسبتا سردسیر فعالیت می کنند در حالی که بعضی از گونه های دیگر در مناطق گرمسیر فعال می باشند.

در ایران، این قارچ در برخی مناطق شایع است ولی پراکنش دقیق آن بستگی به شرایط محیطی، نوع خاک و گیاهان می تواند متفاوت باشد.

به طور کلی، فوزاریوم در مناطق گرم و خشک، با خاکهای سبک و بادی، کم آب و کم نیتروژن رشد می کند. این قارچ در تمامی نقاط ایران وجود دارد. برخی از مناطق ایران که شرایط مناسبی برای رشد فوزاریوم دارند عبارتند از:

• استان فارس، به خصوص شهرستان های اقلید و فراشبند
• استان خوزستان، به خصوص مناطق اطراف شهرستان اهواز
• استان هرمزگان، به خصوص جزیره قشم
• استان سیستان و بلوچستان، به خصوص در نواحی جنوبی و جنوب غربی این استان

مدیریت و کنترل فوزاریوم

هنگامی که پژمردگی فوزاریوم گیاهی را آلوده می کند، درمان خیلی موثری وجود ندارد. گیاهان بیمار را فورا حذف کنید و از آنها کمپوست تهیه نکنید. در صورت امکان، خاک باغچه آلوده به فوزاریوم را حذف و جایگزین کنید.

برای پرورش دهندگان گوجه فرنگی، یکی از بهترین دفاع ها در برابر این بیماری، استفاده از گونه های مقاوم است. متاسفانه، گونه های مقاوم به فوزاریوم برای بسیاری از گونه های گیاهی در دسترس نیستند.

اگر پژمردگی فوزاریوم به باغ شما رسید، حداقل به مدت چهار سال از کاشت انواع گیاهان در آن منطقه خودداری کنید.

بسته به آب و هوای شما، ممکن است بتوان پژمردگی فوزاریوم را با سولاریزیشن (آفتابدهی) خاک کنترل کرد. به این صورت که پوشاندن مزرعه با پلاستیک های مخصوص تا در مدت طولانی به دمای بسیار بالایی برسد.