آفلاتوکسین پسته

آفلاتوکسین پسته

دو گونه Aspergillus flavus و A. parasiticus از گونه های مهم تولید کننده آفلاتوکسین پسته می باشند.

این قارچ ها تحت شرایط رطوبت و حرارت مساعد قادر خواهند بود که بر روی مواد غذایی ویژه ای رشد نموده و بدنبال رشد خود آفلاتوکسین تولید کنند. بنابراین آفلاتوکسین یک متابولیت ثانویه قارچ های مذکور می باشد.

آفلاتوکسین پسته

انواع آفلاتوکسین

آفلاتوکسین ها به صورت های مختلفی دیده می شوند. در میان آن ها به ترتیب B2 , G1 , B1 و G2 اهمیت بیشتری در پسته دارند.

اپیدمیولوژی

اسپور قارچ در همه جا پراکنده است. زمستان گذرانی آن بر روی بقایا و مواد آلی در حال پوسیدن به صورت اسکلروت می باشد.
کنیدی ها هوازاد بوده و با حداقل شرایط قادر به جوانه زنی هستند. میزان حرارت ۲۵ تا ۴۵ درجه سانتیگراد برای زندگی و رشد و نمو و ۲۵ درجه سانتگیراد برای توکسین زایی مناسب است. رطوبت نسبی حداقل ۸۵% برای رشد قارچ ضروری است. این قارچ در pH های ۲.۵ تا ۸ قادر به رشد می باشد.

مراحل ایجاد آفلاتوکسین پسته

آلودگی پسته به سم آفلاتوکسین یا قارچ های مولد آن ممکن است در مراحل ۱)قبل از برداشت ۲)حمل و نقل بعد از برداشت و فرآوری ۳)انبار ۴)حمل و نقل بعد از انبار تقسیم می شود.

آلودگی قبل از برداشت

تحقیقات نشان داده که قارچ Aspergillus از میکوفلور خاک و هوا بوده و براحتی می تواند بر روی مغز، پوست رویی و گل آذین نر موجود در باغ پسته رشد کرده و باعث بالا رفتن تعداد اسپور موجود در باغ گردد. بطور کلی آلودگی پسته در باغ منحصر به پسته هایی است که بنابر دلایل مختلف، نظیر پدیده زود شکافی، بعضی آفات، پرندگان، زیاد رسی در پوست نرم روی آنها منافذی برای ورود اسپور ایجاد شده است. این منافذ محیط مناسبی برای رشد قارچ و تولید توکسین را فراهم می کند.

حمل و نقل بعد از برداشت و فرآوری

برداشت پسته بطور معمول با دست انجام می گردد. کارگران خوشه های پسته را بر روی چادر ها یا درون کیسه های غیر قابل نفوذ می ریزند و به مکانهای فراوری منتقل می کنند. تأخیر در انتقال به علت ایجاد شرایط مناسب امکان آلوده شدن پسته هایی را که پوست رویی آنها شکاف برداشته فراهم می کند.

مرحله انبار

اگر شرایط مساعد برای رشد قارچ از لحاظ رطوبت و دما موجود باشد پسته آلوده می گردد.

حمل و نقل بعد از انبار

اگر بسته بندی مناسب نباشد و کانتینرهایی که برای حمل و نقل استفاده می شوند کاملا ایزوله نباشند، شرایط مناسب برای رشد قارچ را فراهم می کنند.

روش های پیشگیری از آلودگی

پیشگیری به موقع و صحیح، مؤثرترین راه جهت کم کردن آلودگی پسته به سموم قارچی می باشد. بیشتر تحقیقات اخیر مربوط به پیشگیری از تولید سم آفلاتوکسین در پسته، برجلوگیری آلودگی های قبل از برداشت و شناسایی و جداسازی پسته هایی که در این مرحله آلوده شده اند، تکیه دارد.

روش های پیشگیری در باغ

۱- استفاده از فرم صحیح هرس که ترجیحا شاخه ها با زمین در ارتباط نباشند.رطوبت نسبی اطراف شاخه ها نیز کم شود.

۲- کوددهی صحیح و اصولی به طوری که کودهای حیوانی در عمق مناسب حداقل ۳۰ سانتیمتر زیر خاک قرار گیرند.

۳- مبارزه با آفات پسته مخصوصا سن ها و پروانه میوه خوار پسته

۴- استفاده از کودهای دامی (کودهای گاوی در اولویت قرار گرفته و حتی المقدور از کود طیور استفاده نشود)

۵- جلوگیری از تنشهای آبی که باعث ترک خوردن پوست رویی پسته می شود.

۶- انتخاب ارقام مقاوم به زود خندانی مثل اوحدی، کله قوچی، اکبری و احمدآقایی نسبت به ارقام حساس مثل ابراهیم آبادی و ممتاز

۷- تغذیه صحیح درختان با استفاده از کودهای شیمیایی

۸- جمع آوری بقایا و جلوگیری از ریختن نخاله ها در باغ پسته

روش های پیشگیری بعد از چیدن محصول

۱- تعیین زمان صحیح برداشت محصول

۲- اجتناب از نگهداری پسته چیده شده با پوست برای روز بعد

۳- جلوگیری از هر گونه تماس پسته با خاک و یا مخلوط شدن پسته های صدمه دیده با پسته های اصلی

۴- چیدن باغ به صورت کامل

روش های پیشگیری در انبار

۱- حجم انبار متناسب با تولید باشد.

۲- کف انبار بلند باشد.

۳- تهویه هوا در انبار به طور دائمی انجام گیرد.

۴- انبار قابل شستشو باشد.

روش های پیشگیری در حمل و نقل بعد از انبار

۱- استفاده از بسته بندی مناسب

۲- استفاده از کانتینرهای کاملا ایزوله