سوسک شاخک بلند رزاسه

سوسک شاخک بلند رزاسه

سوسک شاخک بلند رزاسه با نام علمی Ospheranteria coerulescens به تمام درختان میوه متعلق به خانواده رزاسه حمله می کند. درختان میوه دانه دار و هسته دار و همچنین سنجد، زالزالک، رز، به ژاپنی، بید و نارون جزء گیاهان میزبان می باشند. خسارت این آفت مربوط به لارو آن می باشد که باعث سر خشکیدگی در درختان می شود.

شکل شناسی

حشرات کامل معمولا به رنگ سیاه یا قهوه ای تیره و مات می باشند. گاهی به رنگ سیاه متمایل به آبی با جلای فلزی هم وجود دارند. از نظر رنگ عمومی بدن، دو شکلی جنسی وجود دارد به طوری که حشرات نر قهوه ای مایل به سیاه و در حشرات ماده به رنگ سیاه می باشد. طول بدن حشره کامل حدود ۲۵ – ۱۹ میلیمتر و به عرض ۴ میلیمتر است. شاخکها بلند و طول آنها از انتهای بدن هم می گذرد. لاروها استوانه ای شکل و دارای چین خوردگی فراوان در سطح بدن و رنگ عمومی آنها نارنجی است. خسارت تنها گونه ای است که در باغات میوه سردسیری کشور به خصوص در نواحی دشت با رطوبت کم خسارت قابل توجه دارد.

خسارت این آفت مربوط به مرحله لارو است که به تنه و اکثرا سرشاخه های درختان میوه دانه دار و هسته دار و حتی گلسرخیان زینتی از جمله رز و به ژاپنی حمله می کنند. در اثر تغذیه لاروها از داخل سرشاخه های درختان میزبان شاخه ها در نتیجه وزش باد یا حتی سنگینی برگ و میوه شکسته می شوند. گاهی در اثر قطع آوندها جریان شیره گیاهی مختل شده و ناگهان برگها و میوه ها پلاسیده می شوند. همین ضایعات روی تنه درختان جوان اغلب پیش می آید و نهال های دو یا سه ساله شکسته و یا خشک می شوند. گاهی خسارت این آفت با خسارت کرم خراط اشتباه می شود ولی می توان با مشاهده لارو و دالان ها انباشته از فضولات آن را از کرم خراط متمایز نمود.

زیست شناسی

این حشره زمستان را به صورت لارو سن سوم یا سن آخر می گذراند و در بهار مصادف با گرم شدن هوا فعالیت های غذایی خود را از سر می گیرد و با اشتهای فراوان از ناحیه چوب و مجاور آوندهای آبکش تغذیه می کند. در این موقع معمولا لاروها درشت و طول آنها به حدود ۲ سانتیمتر می رسد. به نظر می رسد که تغذیه لاروها از بافت های استوانه مرکزی نزدیک به آوندهای آبکش (کامبیوم) اجباری است و به همین لحاظ در شاخه های قطور و تنه درختان جوان دالانهای حاصله را بصورت مارپیچ ایجاد می کنند.

این حشره در اواخر اردیبهشت در داخل دالانهای لاروی تبدیل به شفیره می شود و حشرات کامل از اواسط خرداد تا اوایل تیر روی درختان مشاهده می شود. این حشرات معمولا در ساعات گرم روز فعال بوده و پس از تغذیه از برگ، تخم های خود را به صورت پولکهای سفید رنگ و به اندازه سر سنجاق در روی تنه و سرشاخه درختان به خصوص در محل اتصال دمبرگ ها قرار می دهند. لاروها در فاصله ۱۰ تا ۱۵ روز از تخم خارج می شود. مستقیما از سطح تکیه گاه تخم وارد پوست شده و تغذیه خود را آغاز می کنند.

اغلب در باغات معمولی روی سرشاخه درختان مشاهده می شوند. در باغ هایی با درختان بارور و مسن اولین خسارت آفت به صورت خشک کردن سرشاخه ها مشاهده می گردد و نشانه خوبی برای هرس و کنترل مکانیکی است. در باغ های جوان و تازه تأسیس، روی تنه درختان نیز خسارت ایجاد می کند. این حشره در سال فقط یک نسل دارد و این گونه به طور کلی جزء آفات درجه دوم به حساب می آید.

روش های کنترل سوسک شاخک بلند رزاسه

– آبیاری منظم و به موقع تأثیر به سزایی در کنترل این آفت دارد.

ـ تقویت درخت و خاک آن با تغذیه متعادل گیاهی.

– هرس و حذف شاخه های درگیر آفت.

– کشت هویج به عنوان گیاه تله و جمع آوری حشرات کامل آفت توسط کارگر در باغ توصیه می گردد.

– هرس شاخه های آلوده پس از مشاهده لارو های آفت و سوزاندن و منهدم ساختن آنها

– با توجه به اینکه مبارزه شیمیایی علیه این بیماری اثر چندانی ندارد لذا مبارزه شیمیایی توصیه نمی شود. ولی در صورت نیاز فوری از این روش که باید در زمان ظهور کامل حشرات و قبل از تخم ریزی مبارزه شمیایی با سموم انجام شود.