آفت پسیل مرکبات

پسیل مرکبات

پسیل مرکبات آسیایی به طور گسترده ای در جنوب آسیا توزیع می شود. یک آفت مهم مرکبات در کشورهای مختلف است. زیرا ناقل یک بیماری جدی مرکبات به نام بیماری میوه سبز یا گرینینگ مرکبات می باشد. این بیماری باعث نابودی صنعت تولید مرکبات در آسیا و آفریقا است. آفت برای استان های سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کرمان و جنوب کرمان همگانی و برای سایر استان ها قرنطینه داخلی است. این آفت تنها به گیاهان جنس Citrus حمله می کند.

نام علمی این آفت Diaphorina citri می باشد.

خسارت پسیل مرکبات

خسارت مستقیم آفت شامل پیچاندن و شکافدار شدن برگ ها و به ویژه شکاف های کناری برگ می باشد. در آلودگی شدید نابودی جوانه های نو ظهور و همچنین وجود عسلک و در نتیجه جلب قارچ های دوده و فوماژین و کاهش فتوسنتز و بدشکلی برگ ها، رزتی شدن انتهای شاخه های آلوده می باشد. خسارت اصلی و غیر مستقیم افت نیز ناشی از انتقال بیماری قرنطینه داخلی گرینینگ یا میوه سبز است.

شکل شناسی

حشرات بالغ پسیل مرکبات به طول ۳تا ۴میلی متر و دارای بدنی قهوه ای خالدار است. سر قهوه ای روشن است. بال جلو در نیمه انتهایی پهن تر از نیمه ابتدایی، خالدار و دارای یک نوار قهوه ای است که در اطراف نیمه خارجی بال کشیده شده است. این نوار در نزدیکی انتهای بال تا حدی ناپدید می شود. شاخک دارای نوک سیاه با دو لکه کوچک و قهوه ای روشن در بندهای میانی است. حشره بالغ روی برگ ها و شاخه ها با یک زاویه ۴۵درجه نشسته و تغذیه می کند.

تخم ها تقریباً ۰/۳ میلی متر طول، کشیده، بادامی شکل، در قاعده ضخیم تر و به سمت انتها مخروطی می شوند. تخم های تازه رنگ پریده اما سپس زرد شده و در نهایت و قبل از تفریخ نارنجی می شوند.

پوره ها در سن اول ۰/۲۵میلیمتر و در آخرین سن (سن ۵پورگی) ۱/۵تا۱/۷ میلی متر طول دارند. رنگ آنها به طور کلی زرد مایل به نارنجی است و هیچ لکه شکمی وجود ندارد. پدهای بال ها (بالچه ها) بزرگ هستند. رشته های ترشحی پوره ها به صفحه انتهایی شکم محدود می شوند. پوره ها معمولاً ساکن هستند. ولی در صورت تحریک حرکت می کنند. این ها از نظر ظاهری شبیه پوره شپشک های سپردار هستند. ولی دارای بالچه های بزرگ می باشند.

زیست شناسی

تخم ها در نوک شاخه ها و برگ های در حال رشد گذاشته می شوند. حشرات ماده تا ۸۰۰تخم طی دوره زندگی خود می گذارند.
پوره ها پس از تفریخ در محل ثابت هستند و تحرکی ندارند که با افزایش سن پورگی فعالیت آنها بیشتر می گردد. پنج سن پورگی در این حشره مشاهده می شود.

حشرات بالغ تا چندماه زنده می مانند، دیاپوزی وجود ندارد اما جمعیت آفت در زمستان و فصول خشک کاهش می یابد. آفت در منطقه سرباز بین ۷ تا ۱۰ نسل و در هرمزگان ۵ تا ۸ نسل در سال دارد. در منطقه سرباز در تمام طول سال فعالیت دارد اما در هرمزگان فعالیت آن کمتر است.

روش انتشار

پسیل مرکبات ظرفیت پرواز قابل توجهی دارد. ظرف مدت ۱۲روز، هنگامی که منابع غذایی و تخمگذاری کم است، آفت می تواند حداقل دو کیلومتر به صورت محلی پراکنده شود. تخم ها و پوره ها در مسافت های طولانی از طریق نهال، اندام های گیاهی درختان مرکبات منتقل می گردند. کامیون های حمل مرکبات نیز در انتقال حشرات بالغ آفت می توانند نقش داشته باشند.

مدیریت و مبارزه با پسیل مرکبات

۱- اقدامات قرنطینه ای شامل جلوگیری از نقل و انتقال نهال، بررسی و صدور گواهی بهداشت برای نهال های سال

۲- مبارزه زراعی شامل هرس بخش های بیمار، شخم، نابودی علف های هرز است.

۳- مبارزه شیمیایی شامل استفاده از ایمیداکلوپراید، پیری پروکسی فن، روغن امولسیون شونده می باشد. بهترین زمان مبارزه شیمیایی زمان های اوج جمعیت آفت اوایل فروردین، اوایل اردیبهشت، اواسط خرداد و اواخر شهریور ماه می باشد.

۴- نصب تله های کارتی زرد چسبنده بصورت عمودی و در ارتفاع ۱/۵ متری از سطح زمین و رو به سمت جنوب در اواخر اسفندماه

۵- حمایت از دشمنان طبیعی آفت (زنبورهای پارازیتویید، بالتوری ها، کفشدوزک های شکارگر و عنکبوت ها)

منبع : وزارت جهاد کشاورزی معاونت قرنطینه و بهداشت گیاهی