سفیده کوچک کلم

سفیده کوچک کلم

سفیده کوچک کلم در ایران برای اولین بار توسط افشار (۱۳۱۷) و با نام علمی Mancipium rapae جمع آوری شده است.

اندازه این آفت کوچکتر از Pieris brassicae بوده و در صورت وجود همزمان این دو آفت در یک منطقه، خسارت سفیده کوچک کمتر از سفیده بزرگ است؛ زیرا فعالیت تغذیه ای لاروهای سفیده بزرگ دسته جمعی است و بیشتر جلب توجه می کند. این آفت علاوه برکلم؛ تربچه، شلغم و بعضی از گیاهان خانواده چلیپاییان را مورد حمله قرار می دهد.

مناطق انتشار

سفیده کوچک کلم در اروپا، کشورهای حوزه مدیترانه و آسیا، اسپانیا، آفریقای شمالی، مصر، قبرس واسراییل گسترش دارد.
این آفت در مناطق مختلف ایران انتشار دارد از جمله قزوین، مازندران ، گیلان و جنوب تهران انتشار دارد.

گیاهان میزبان

لاروهای این حشره دامنه وسیعی از گیاهان خانواده چلیپاییان نظیر کلم بروکلی،کلم پیچ، ترب کوهی را مورد تغذیه قرار می دهد، ولی گاهی ممکن است در روی خردل هم مشاهده شوند. گاهی به گل های برخی از گیاهان مانند شاهی وحشی و علف های هرز خانواده چلیپاییان نیز حمله می کنند.

حشرات کامل از شهد گل ها می نوشند و معمولا از گیاهان زیادی تغذیه می کنند.

شکل شناسی

حشره کامل

پروانه ی سفیده ی کوچک کلم از نظر ظاهری شباهت زیادی به سفیده بزرگ کلم دارد ولی اندازه ی آن معمولا کوچک تر از سفیده بزرگ می باشد. طول حشره ی کامل بین ۱۰ تا ۱۵ میلی متر و عرض آن با بال های باز ۴۰ تا ۴۵ میلی متر می باشد، سطح سیاه حاشیه بال ها آن نیز کمتر از سفیده بزرگ است.
بال جلو در حشرات ماده همانند سفیده بزرگ دارای دو لکه سیاه است ولی افراد نر برخلاف سفیده بزرگ روی بال جلو دارای یک لکه ی سیاه می باشند.

تخم

تخم زرد کمرنگ و کاجی شکل که در سطح آن ۱۲ شیار طولانی از بالا به پایین کشده شده اند، رنگ تخم های این پروانه زردتر از سفیده ی بزرگ است و برخلاف سفیده بزرگ تخم ها را به صورت انفرادی می گذارد.

لارو

لارو ها سبز رنگ و به طول  ۳۰میلیمتر هستند. بدن لارو از موهای ریز و ظریفی پوشیده شده است که به بدن شکل مخملی می دهند، در وسط سطح پشتی بدن لارو یک نوار زرد کمرنگ و در طرفین بدن نیز دو نوار زرد دیده می شود، دارای ۵ سن لاروی است.

شفیره

شفیره ی این پروانه همانند سفیده بزرگ و رنگ آن برحسب شرایط محیطی ممکن است از خاکستری تا خاکستری متمایل به سبز یا خاکستری متمایل به زرد تغییر نماید.
این حشره در مرحله ی شفیرگی دارای دیاپوز است که در شفیره های نسل پاییزه اتفاق می افتد.

خسارت سفیده کوچک کلم

لارو سفیده کوچک کلم حشره از برگ گیاهان میزبان تغذیه کرده و ممکن است بوته را به کلی عاری از برگ نماید و باعث توقف رشد و تضعیف گیاه شود. اگر حمله آفت با تاخیر صورت گیرد، فقط قسمت های مورد خسارت برگ ها ارزش بازاری خود را از دست می دهند.

لاروها با به جا گذاشتن مقدار زیادی از فضولات خود در لا به لای بوته کلم، باعث غیر قابل مصرف شدن محصول و در نتیجه تشدید خسارت می شوند.
خسارت اصلی آن مربوط به نسل دوم می باشد.

زیست شناسی

حشرات کامل روز فعال هستند. ماده ها از شهد گیاهان میزبان تغذیه کرده و پس از جفت گیری،تخم های خود را برخلاف سفیده بزرگ به طور انفرادی می گذارند.

متوسط تعداد تخم ریزی توسط حشره ماده ۴۰۰-۳۰۰ عدد می باشد. آستانه دمایی برای تخم ۸، لارو ۶ و شفیره ۷ درجه سانتیگراد است. در دمای زیر این آستانه های حرارتی، رشد و نمو حشره متوقف می گردد.

یک دوره زندگی این حشره بسته به شرایط آب و هوایی بین ۳تا ۶ هفته کامل می شود. تعداد نسل آن بسته به شرایط اقلیمی منطقه متفاوت است. به گونه ای که در انگلستان و شرایط معمولی ۳ نسل و در سال های گرمتر تا ۴ نسل در سال گزارش شده است.

عمده فعالیت این پروانه در دامنه دمایی ۱۵ تا ۲۳ درجه سانتیگراد صورت می پذیرد. اما اگر دمای محیط بیش از ۳۲ درجه سانتیگراد و یا کمتر از ۹ درجه سانتیگراد باشد لاروها می میرند.

روش های کنترل سفیده کوچک کلم

بیولوژیکی

سفیده کوچک کلم دارای دشمنان طبیعی زیادی می باشد. از جمله شکارگرهایی از سن های Phymatidae ،Pentatomidae و نیز زنبور های Vespidae و گونه های از پرندگان که به این آفت حمله می کنند.

زنبور Apanteles glomeratus سنین اولیه لاروی و شفیره ها را پارازیته می کند، گونه هایی از مگس خانواده Tachinidae نیز این آفت را پارازیته می کنند.

زنبور تخم خوار .Trichogramma sp می تواند ۷۷ درصد تخم ها و زنبور Apantales rubecula نیز ۹۰ درصد لارو ها را پارازیته می کند.

باتوجه به اینکه این آفت پارازیتویید های دیگری از زنبور های جنس Pteromalus و Anilatus و مگس های جنس Zenillia نیز می  باشد. به نظر می آید که این تنوع پارازیتی تا حد قابل توجهی این آفت را تحت کنترل دارند که این امر بایستی در کنترل شیمیایی مدنظر باشد تا دشمنان طبیعی فعال نیز ازبین نروند.

کنترل میکروبی

ویروس Borellina campeoles با ایجاد یک بیماری پلی هدرال در این گونه، کنترل آن را باعث می شود. بعضی از باکتری ها نیز نظیر Bacillus aerifaciens ،Micrococcus pieridis و خصوصا Bacillus thuringiensis (B.T) با ایجاد آلودگی، باعث بیمار شدن لاروهای این آفت می شوند.

توصیه می شود که باکتری پاشی همزمان با ظهور لاروهای سن ۱ صورت گیرد.

کنترل شیمیایی

باید از سموم انتخابی استفاده شود تا اثر سوء کمتری روی دشمنان طبیعی آن داشته باشد.در این راستا می توان از حشره کش های گیاهی استفاده کرد.

جلالی و همکاران تاثیر تخم کشی و لارو کشی عصاره های متانولی گیاهان گندواش و آقطی را در آزمایشگاه بر روی پروانه سفید کلم بررسی و نتیجه گرفتند می توان غلظت ۰/۵ از عصاره هر یک از دو گیاه را برای کنترل این آفت توصیه نمود.