مقدمه :
نیتروژن یک عنصر ماکرو و متحرک است و بیشتر در واکئول ها تجمع می یابد، در سلول ها به ترکیباتی همچون اسیدهای آمینه و پروتئین تبدیل می شود.
این عنصر در ساختمان کلروفیل و سنتز پروتئین ها نقش دارد.
در دیواره سلولی، کلروفیل ۲ در آمیدها و آمین ها و واکنش های متابولیکی نز نقش دارد.
پروکاریوت های تشبیت کننده ازت با داشتن آنزیم های نیتروژناز N2 را به فرم قابل جذب یعنی آمونیوم تبدیل می کنند.
در گیاهان به دو فرم نیترات و آمونیوم قابل جذب است.فرم نیترات بیشتر توسط گیاهان در مرحله جوانی قابل استفاده است و فرم
آمونیوم بیشتر در دوره های بعدی رشد قابل استفاده است.
نسبت استفاده از این دو فرم در گیاهان مختلف نیز متفاوت است به عنوان مثال گیاه برنج در درجه اول از آمونیوم استفاده می کند در حالیکه سایر گیاهان از نیترات استفاده می کنند.
نیترات بعد از جذب به شکل آمین احیا می شود و سپس از آن برای تشکیل آمینواسید استفاده می گردد.
دو اسید آمینه گلوتامات و گلیسن پیش ماده بازهای نیتروژنی هستند.
نشانه های کمبود :
کاهش رشد، زردی گیاه (ابتدا در برگهای مسن،) باریک شدن و کوتاه شدن برگها و ساقه، عدم توسعه کلروپلاست، برگ ریزی و کاهش
رشد ریشه، بلوغ و پیری زودرس (به دلیل کاهش میزان هورمون سیتوکنین.)
برنج از گیاهانی است که نیاز به مقدار بالای نیتروژن دارد و کمبود آن باعث کوتولگی، کاهش پنجه زنی، زردی برگ ها و بعد نکروز آنها می شود.
در غلات دانه ریز باعت زردی و کاهش رشد و تغییر رنگ از نوک به قاعده به شکل V می شود.
در نیشکر باعث سرخشکیدگی برگ ها، کوتاه و باریک شدن ساقه ها و سبز روشن تا زرد شدن برگ ها، و نکروز شدن نوک و حاشیه برگ های مسن می شود.
در انگور باعث قرمز یا صورتی شدن شاخه های جوان، ساقه خوشه ها و دمبرگ ها می شود.
در سیب باعث سبز روشن شدن برگ ها و در گلابی باعث برنزه شدن برگ ها می شود.
علائم کمبود نیتروژن بر روی برگ ها
رفع کمبود :
کودهای ازته به دو صورت می تواند به خاک اضافه شود:
- به صورت آلی: مثل کودهای دامی، پودر استخوان، خون خشک و برگهای پوسیده
- به صورت معدنی: مثل کودهای شیمیایی از قبیل نیترات آمونیوم، فسفات آمونیوم، سولفات آمونیوم و اوره
پینگ بک: معرفی کود مونو آمونیوم فسفات - میهن کشت