لکه آجری بادام

لکه آجری بادام

بیماری لکه آجری (Almond Red Leaf Blotch) بادام در بیشتر مناطق بادام خیز کشور به خصوص استانهای آذربایجان و مرکزی یکی از عوامل تهدید کننده محصول بادام است.

نام عامل این بیماری قارچ Polystigma amygdalinum می باشد.

این بیماری از سال های پیش شناخته شده است. با این وجود مسئله وجود سرمای بهاره که اغلب محصول سردرختی را به هنگام گل و شکوفه نابود می کند و عدم تأثیر مستقیم بیماری روی محصول از سوی دیگر موجب شده که اهمیت این بیماری و خسارت ناشی از آن مورد توجه واقع نشود.
بنابراین وجود شرایط مساعد آب و هوایی برای عامل بیماری، ضعف عمومی درختان بادام و تقلیل فاحش مقدار محصول آن در سالهای پی در پی، این بیماری را چشمگیر کرده است.

مناطق انتشار در ایران و جهان

بیماری لکه آجری بادام تاکنون در بیشتر باغ های بادام کشور دیده شده است. از تربت حیدریه، رضائیه، قصرشیرین، مشهد، تبریز، کاشان، گناباد، شیروان، قزوین، قم، اصفهان، همدان، سیرجان و … گزارش شده است.

در جهان از فرانسه، ایتالیا، اسپانیا، تونس، یونان و رومانی گزارش گردیده است.

اهمیت اقتصادی

در اثر حمله این بیماری درخت بادام برگ های تازه و گاهی گل های خارج از فصل و بی موقع تولید می کند.
فساد پهنک برگ در نتیجه لکه ها و خزان زودرس درختان مبتلا به این بیماری، موجب بروز اختلالاتی در عمل فتوسنتز می گردد. که پدیده مهم حیاتی برای گیاهان محسوب می شود.

کاهش فتوسنتز و اختلال آن در دوره فعالیت گیاه بطور غیرمستقیم در کاهش میزان محصول موثر واقع می شود.
همچنین امکان جذب و تبدیل مواد غذایی را در تابستان برای تشکیل جوانه و ذخیره زمستانی از آن ها سلب می نماید. بدین ترتیب درخت ضعیف شده و استعداد آن برای وقوع سرمازدگی نیز افزایش می یابد.
میزان خسارت این بیماری دقیقا ذکر نشده است. چنانچه از خسارت این بیماری جلوگیری شود، محصول بادام کشور حداقل ۲۰% افزایش می یابد.

علائم بیماری لکه آجری بادام

علائم بیماری بر روی برگ ابتدا به صورت تشکیل الکه های بی شکل و سبز مایل به زرد است.سپس برگ کلروفیل خود را در محل لکه ها که حاشیه نامشخص دارند از دست می دهد و به رنگ زرد در می آید. در این هنگام بافت برگ در محل لکه ها ضخیم شده و به سمت تحتانی برجسته می شود.

ضخامت برگ در محل لکه ها کلفت تر شده و گاهی به ۳-۲ برابر ضخامت برگ سالم می رسد. در این هنگام رنگ لکه ها هم از زرد به نارنجی تند و بعد به قرمز آجری می گراید.

در اواخر تابستان لکه های برگ رنگشان قهوه ای و تیره شده و بافت برگ در این قسمتها مرده و خشک می گردد.
گاهی از به هم پیوستن تعدادی از این لکه ها تمام پهنک برگ آلوده شده و برگها دچار خزان زودرس می شوند.
به ندرت علائمی روی سرشاخه های بادام دیده شده است. لکه های ایجاد شده در این قسمت سیاهرنگ و معمولا چهار گوش می باشند.

نحوه انتشار عامل بیماری

تشکیل پرینسیوم قارچ از اواخر تابستان شروع شده و سپس در برگهای ریخته شده کف باغ ادامه می یابد و در اواخر زمستان یا اوایل بهار پایان می یابد.
از داخل پریتسیوم ها آسکوسپورهای فراوانی همزمان با پیدایش برگ های جوان در هوا پخش می شود و با انتشار آنها بیماری اشاعه می یابد.
قارچ عامل بیماری بعد از نفوذ در بافت برگ های بادام ریسه ای تشکیل می دهد. که بین یاخته های بافت نردبانی پیشروی کرده و در آنجا رشد و توسعه می یابد. در این زمان سلول های آلوده برگ نیز ساختمان طبیعی خود را از دست داده و نامنظم و کشیده تر از سلولهای سالم می شوند.

در یاخته های رو به فساد مواد رنگی بوجود می آید. بافت برگ در محل لکه ها به سمت خارج متورم می گردد. سرانجام توده ای که از ریسه های متراکم و کلاف مانند قارچ بوجود آمده، استروما را تشکیل می دهد. سپس در مرحله معینی که معمولا همزمان با موقعی است که لکه های بیماری حالت مردگی به خود گرفته اند تشکیل پیکنید نیز شروع شده. پیکنیدیوسپورها به تدریج که میرسند معمولا در هوای مرطوب از دهانه پیکنیدیوم خارج شده و در سطح برگ پراکنده می شوند.
پیکنیدیوسپورها در آلودگی ثانویه و انتشار بیماری نقشی ندارند و فقط در تشکیل آسکو کارپ مؤثرند. آسکوسپورها تنها وسیله پخش و انتشار و ایجاد آلودگی در فصل جدید هستند.

زمستان گذرانی

به صورت آسکوسپور داخل پریتسیوم در روی برگهای ریخته شده پای درخت صورت می گیرد.
لازم به ذکر است که قارچ فوق تمام دوره زندگی اش به شکل انگل اجباری می باشد. کشت آن بر روی محیط های مصنوعی میسر نشده است.

مبارزه با بیماری لکه آجری بادام

• شخم پاییزه و جمع آوری و از بین بردن برگ های آلوده در پاییز و زمستان
• درختان را باید ۲ تا ۳ بار سمپاشی کرد . ابتدا زمانی که گلبرگ های درخت می ریزند، بار دوم ۱۵ روز بعد و در صورتی که شرایط جوی برای وقوع آلودگی و خروج آسکوسپور ها مناسب باشد سمپاشی سوم به فاصله ی ۱۵ روز پس از سمپاشی دوم انجام می شود. برای سم پاشی می توان از قارچ کش های مسی (مثل کاسید، کوپر اویت و مخلوط بردو) بهره گرفت. زینب هم به نسیت ۲ تا ۳ در هزار مؤثر است. تریفورین با نام تجاری ساپرول به نسبت ۳ در هزار در کنترل این بیماری بسیار مؤثر است.

برای مشاهده ی مطلب زنبور مغز خوار بادام کلیک کنید.