علف هرز چچم
گیاه چچم که به نام گیج‌دانه نیز معروف است (محتملا به علت خاصیت سمی آن)، بومی آسیا و شمال آفریقا است. این گیاه از خانواده‌ی گرامینه یا گندمیان می‌باشد. ساقه ای راست یا کمی گسترده، منفرد و چندتایی دارد. ارتفاع آن به ۳۰ تا ۶۰ و گاهی ۹۰ سانتیمتر می رسد.
نام علمی این علف هرز Lolium temulentum می باشد.
گیاهشناسی
برگ و غلاف برگ صاف و ظاهراً سبز، فاقد مو و ضمائم، و پهنک آن مسطح و باریک است.
سنبله های این گیاه عمودی، سخت و مسطح و طول آنها از ۳۰ سانتیمتر بیشتر نیست.
سنبلچه های چچم برخلاف سایر گیاهان این جنس که طویل و کشیده، مسطح، پهن و فشرده اند که ۶ تا ۸ گل در آنها دیده می شود. این سنبلچه ها سبز رنگ هستند. به طور منفرد و متناوب در دو ردیف روی ساقه گل دهنده و در کنار فرو رفتگی آن قرار گرفته اند. به قسمتی که لبه باریک آنها مقابل محور ساقه واقع شده سنبله را مسطح می نماید.
طول محور گل ۱۰ تا ۳۰ سانتیمتر است. گلوم ها سخت و عموماً مساوی سنبلچه یا درازتر از آن هستند. طول گلوم گاهی به ۳ میلیمتر می رسد. انتهای گلومل تحتانی نوک تیز، خشک و غشایی است. گاهی ریشک دارد و گاهی بدون ریشک است. گلومل فوقانی آن دارای دو دندانه است. دانه چچم داخل دو گلومل قرار دارد و برخلاف سایر گونه ها قطور، بادکرده، شیاردار و عاری از مو است. طول بذر چچم ۲ تا ۶ میلیمتر است.
تکثیر
تکثیر این گیاه از طریق کشت بذرهای آنها صورت می گیرد. بذرها پس از ریزش، در بهار جوانه خواهند زد.
محیط قابل رشد
چچم در اراضی زیر کشت غلات و سایر محصولات، زمین های قابل چرا یا مراتع دائمی و اراضی بایر می روید.
در مزارع گندم، علاوه بر اینکه مانند سایر علف های هرز، آب، نور و مواد غذایی خاک را که باید برای گیاه زراعی مصرف شود جذب می کند.
دانه های با محصول مخلوط می شود و به دلیل سمی بودن برای انسان و دام ایجاد مسمومیت می کند. در این حالت ارزش غذایی محصول را به طور قابل توجهی می کاهد. سمیت آن مربوط به وجود تمولین اسید و یکی از گلوکوزیدها به نام ساپونین می باشد که برای انسان و دام خطرناک است. قارچ Endoconium temulentum که در دوره حیات چچم به صورت همزیست با آن نشو و نما می کند میسیلیوم های خود را وارد اعضای آن می کند و بی آنکه به بافت های چچم صدمه ای برساند داخل دستگاه تولید مثل گیاه شده دانه ها را نیز آلوده می کند.
روش های کنترل چچم
برای مبارزه با این علف هرز می توان قبل از کشت از علفکش ترفلان به میزان ۲.۵ لیتر در هکتار استفاده کرد. بعد از رویش از علفکش دالاپون به میزان ۵ تا ۸ کیلوگرم در هکتار می توان استفاده کرد. همچنین در مزارع غلات از دیکلوفوپ متیل ایلوکسان EC36% به میزان ۲.۵ لیتر در هکتار استفاده می شود.
منبع : ویکی پدیا
دیدگاهتان را بنویسید