Generic filters
Exact matches only
Search in title
Search in content
Search in excerpt

بیماری گموز مرکبات

زمان مطالعه: ۴ دقیقه
۵/۵ - (۲ امتیاز)

گموز مرکبات

پوسیدگی طوقه و ریشه یا گموز یا انگومک مرکبات در مناطق مرکبات کاری ایران در استان های مازندران، فارس، کرمان، هرمزگان، کهلیلویه و بویر احمد، و خوزستان گزارش شده است.

این بیماری بیشتر در خزانه ها و باغ های مرکبات قدیمی که درختان آنها روی پایه پرتقال یا لیمو پیوند شده اند، خسارت وارد می سازد.

بیماری در زمین های مرطوب در روی ارقام حساس قابل توجه می باشد. پایه های لیمو، پرتقال، گریپ فروت و نارنگی به ترتیب به بیماری گموز حساسند. اما پایه های نارنج و پونسیروس مقاوم هستند.

نام علمی عامل این بیماری Phytophthora parasitica می باشد.

گموز مرکبات

علائم بیماری گموز مرکبات

یکی از بارزترین علایم بیماری گموز مرکبات، ترشخ صمغ از نواحی طوقه تا ارتفاع ۵۰ سانتیمتری از سطح خاک می باشد.
صمغ ابتدا آبکی و بیرنگ است. پس از خشک شدن در هوا، سخت میشود و برنگ خرمایی درمی آید. صمغ در اثر بارندگی شسته شده و کمتر مشاهده می شود.
در بیماری گموز مرکبات، پوست تنه درخت در محل طوقه ابتدا تیره و آبسوخته می شود. سپس پوسیدگی قهوه ای در طوقه و ریشه بوجود می آید. قسمتی از طوقه که در زیر خاک قرار می گیرد ممکن است در اثر آلودگی بوی ماهی یا ترشی دهد.

زخم هایی که در اثر این بیماری در تنه ایجاد می شوند به سمت پایین (طوقه) و حتی ریشه، توسعه می یابند و سبب پوسیدگی در طوقه و ریشه می گردند. پوست قسمتهای آلوده بسیار سخت می شود. آلودگی تنه در حوالی طوقه ممکن است در اثر پیشرفت دور تا دور تنه و حتی ریشه را نیز فرا گیرد. پوست تنه در این ناحیه بصورت ورقه های خشک و بطور عمودی از درخت جدا می گردد. مواد قندی و در واقع شیره پرورده که در برگها ساخته می شود نمی تواند به طرف ریشه جریان یابد.

ضمن مرگ ریشه علائمی روی اندام های فوقانی ظاهر می شود که عبارتند از :

کم شدن برگهای درختان، پیچیده شدن و زرد شدن رگبرگها، کاهش برگها و ریزش آنها، کوچک ماندن میوه ها، خشکیدگی سرشاخه ها، کاهش رشد سبزینه ای درخت

همچنین این قارچ ممکن است میوه مرکبات را در فصولی که بارندگی شدید بوده و آغشتگی میوه در شاخه های پایین با گل و لای باغ احتمال دارد آلوده نماید. و موجب پوسیدگی قهوه ای میوه در سر درخت یا انبار گردد.

گموز مرکبات

مورفولوژی

قارچ عامل بیماری هتروتالیک، دارای میسلیوم با جدار عرضی نامشخص و زئوسپورهای دو تاژکی می باشد. Ph. parasitica به مقدار زیاد کلامیدوسپور تولید می کند. گونه Ph. citrophthora در طبیعت ائوسپور تولید نمی کند. فرم غیر جنسی قارچ اسپورانژیوم می باشد که داخل آن زئوسپور تشکیل می شود.

چرخه زندگی

گونه های فیتوفتورا قادرند مدت های زیادی در بقایای گیاهی به صورت کلامیدوسپور یا ائوسپور زنده بمانند.
در شرایط رطوبتی و حرارتی مناسب این ائوسپورها جوانه زده و زئوسپورهای متحرک را آزاد می سازند. زئوسپورها به کمک تاژکهای خود فواصل کوتاه را شنا کرده تا خود را به ریشه های درخت برسانند.

قارچ به طور مستقیم از ریشه های جوان و یا زخمهای روی ریشه وارد گیاه می شود. با حملات پی در پی قارچ، سیستم ریشه گیاه دچار زوال و ضعیفی شده و در نهایت می میرد.
در شرایط نامساعد برای رشد رویشی، قارچ ائوسپورهایی با دیواره ضخیم (فرم جنسی) و کلامیدیوسپورهایی بادیواره ضخیم (اسپور غیر جنسی) تولید می کند. این اسپورها اسپورهای مقاوم بوده و می توانند شرایط نامساعد را تحمل کنند. دمای مناسب برای رشد ریسه های گونه ۳۰-۳۲ Ph. parasitica درجه سانتی گراد است. قارچ حداقل ۱۰ درجه و حداکثر ۴۰ درجه سانتیگراد را می تواند تحمل کند. اسیدیته مناسب برای رشد قارچ ۵-۷یعنی نزدیک خنثی است و قارچ در برابر شرایط خشکی خاک بسیار حساس است.

روش های انتشار و زمستان گذرانی

قارچ های مولد بیماری گموز مرکبات خاکزی هستند. در خاکهای بسیار مرطوب به خوبی رشد می نمایند. حتی در غیاب درختان مرکبات، سالها قادرند به زندگی در خاک ادامه دهند.
انتشار بیماری توسط زئوسپورهای دو تاژکی در خاک مرطوب و خیس و همینطور از طریق بذر آلوده صورت می گیرد.
زمستان گذرانی به شکل ائوسپور و در غیر اینصورت به شکل کلامیدیوسپور و در زمان فعال بودن گیاه به صورت میسلیوم در بافت آلوده است.

روش های مبارزه و پیشگیری گموز مرکبات

از آنجایی که قارچ های عامل بیماری کموز مرکبات خاکزی هستند، مبارزه با اینگونه قارچها مشکل است.
از طرفی معالجه درخت مبتلا به سادگی امکان پذیر نیست. لذا بیشتر فعالیت یک باغدار باید در جهت پیشگیری از ابتلا به این مرض باشد.

اقدامات پیشگیری کننده

۱- انتخاب پایه های مقاوم (نارنج برای جنوب و پونسیروس برای شمال کشور)
۲- خودداری از کاشت عمیق نهال ها و اجتناب از انباشتن خاک و کود در اطراف طوقه
۳- زهکشی خاکهای مرطوب
۴- جلوگیری از زخم شدن و صدمه طوقه
۵- تقویت درختان
۶- ضدعفونی بذور به مدت ۱۰ دقیقه در آب ۵۰ درجه
۷- محل پیوندک در ارتفاع ۲۵-۳۵سانتیمتر سطح خاک قرار گیرد.
۸- نحوه آبیاری باید به طریقی انجام گیرد تا آب پای درخت جمع نشود و مستقیما با تنه درخت در تماس نباشد.
۹- اگر پوسیدگی بیش از نصف دور طوقه را فراگرفته باشد بطوریکه امیدی به بقا و نگهداری آن نباشد، باید درخت را درآورده و سوزانید و محل را ضدعفونی کرد.

اقدامات معالجه کننده

۱- برداشتن خاک اطراف طوقه و ایجاد تشتک
۲- تراشیدن بافت آلوده و ضدعفونی آن با ترکیب بردو و اکسی کلرور مس و پوشاندن محل زخم با چسب باغبانی جهت جلوگیری از آلودگی مجدد یا سایر آلودگیها.

مبارزه بیولوژیک

کاربرد آنتاگونیست .Trichoderma spp در برزیل نتیجه بخش بوده است ولی هنوز بصورت تجاری مورد استفاده نیست.

برای مشاهده ی مطلب شانکر باکتریایی مرکبات کلیک کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

ضبط پیام صوتی

زمان هر پیام صوتی 5 دقیقه است