Generic filters
Exact matches only
Search in title
Search in content
Search in excerpt

بیماری کپک دوده ای یا فوماژین

زمان مطالعه: ۳ دقیقه
۴.۳/۵ - (۳ امتیاز)

کپک دوده ای یا فوماژین

خیلی اوقات برگ ها، شاخه ها و میوه های درختان از یک کپک سیاه و بد شکل پوشیده می شود که کپک دوده ای نامیده می شود. کپک دوده ای یا فوماژین روی هر درختی فعالیت میکند اما فعالیت آن روی درختان کاج و نارون بیشتر است.

در حقیقت این یک بیماری نیست و از بافت زنده گیاهی تغذیه نمیکند اما رشد زیاد قارچ در سطح برگ سبب کاهش فتوسنتز می شود.

کپک های دوده ای توسط قارچ ساپروفیت ایجاد می شوند. این کپک ها در سطح برگ ها و شاخه های گیاهان در نتیجه رشد سطحی میسلیوم سیاہ ظاهر میگردند. به عبارتی اپی فیت هستند. این قارچ ها تشکیل لایه یا پوستهای نازک روی اندام گیاه را می دهند که قابل برداشته شدن است. پوشش نازک کپک دوده ای بتدریج در هوای خشک بدلیل از بین رفتن منبع نیتروژن از بین میرود.

نام علمی قارچ عامل این بیماری .Capnodium sp می باشد.

اهمیت اقتصادی

فوماژین بیماری کم خطری است و تا حدودی باعث کاهش کلروفیل برگ ها و کثیفی میوه ها میشود. در نتیجه رنگ گرفتن میوه ها به تأخیر می افتد و نیز مشکلاتی در بسته بندی میوه ها پدید می آورد که باعث کاهش ارزش بازار پسندی میوه ها می شود. به هر حال وجود این قارچ نشانگر حضور حشرات بوده و ممکن است بعنوان زنگ خطری برای طغیان شته ها، پسیل ها، شپشک ها و سفید بالک ها باشد.

زیست شناسی

کپک دوده یا فوماژین اغلب تا هنگامی که اکثر سطح برگ را نپوشانده قابل ملاحظه نیست. قشر سیاه رنگی که روی اندام گیاه مشاهده میگردد، فوماژین نام دارد و شامل میسلیوم و اندامهای باردهی گونه های متعددی از جنس Capnodium است. این قارچ ها به مقدار زیاد در سطح رویی برگ ها دیده می شوند. این مواد در اثر گرمای شدید توسط گیاه و یا اغلب توسط حشراتی از قبیل شته ها، پسیل ها، شپشک ها و سفید بالک ها ترشح می شوند که این ترشحات، عسلک نام دارند.

قارچ های مولد کپک دوده ای از عسلک یا ترشحات قندی سطح گیاه که ناشی از فضولات حشرات ذکر شده است، تغذیه میکنند. وجود کپک دوده ای در سطح گیاه نشانگر حضور و فعالیت حشره مهمی در روی گیاه است. این حشره از بافت گیاهی تغذیه می کند. فضولات خود را که همان عسلک نامیده میشود بر روی سطح گیاه میریزد. عسلک محیط مناسبی برای رشد کپک های دوده ای میباشد.
تغذیه حشرات از شیره گیاهی و همچنین پوشش سیاه رنگ قارچ بر روی سطح اندام های گیاهی موجب کاهش فتوسنتز و تضعیف گیاه می شود. همچنین کپک دوده ای می تواند از طریق زخم روی شیره و صمغ های گیاهی رشد کند.

مورفولوژی عامل بیماری

هیف های سطحی و سیاه قارچ، لوله ای هستند و دارای پوشش موسیلاژ (پوشش لزج و چسبناک) می باشند. بصورت تخم مرغی یا راست امتداد پیدا می کنند. گاهی اوقات نیز ممکن است پایه دار شوند. آسک ها در داخل محفظ های در درون استروما تشکیل شده که آسکواستروما نامیده می شوند.

اسکوکارپ ها شفاف تا تیره می باشند و معمولا یک یا چند دیواره دارند. همه گونه های قارچ مراحل غیر جنسی پیکنیددار را دارند و ماکروکنیدی و میکروکنیدی تولید می کنند. پیکنیدها معمولا در استرومای Pseudothecium رشد می کنند که بصورت اپی فیت روی برگ ها و ساقه های گیاهان مختلف زندگی می نمایند.

مبارزه با کپک دوده ای یا فوماژین

مبارزه علیه حشرات مولد عسلک مهمترین راه مبارزه با کپک دوده ای است. شته ها را میتوان از طریق فشار قوی آب از روی گیاه شست. این عمل همچنین ممکن است مقداری از عسلک ها و کپک های دوده ای را بشوید. اسپری روغن نیز معمولا می تواند باعث از بین رفتن قارچ شود.

منابع:

١- پیغامی، ابراهیم. بیماری های مهم درختان میوه. انتشارات عمیدی، تبریز.

– مهرآوران، حمید. بیماری های قارچی گیاهان (تألیف: آگریوس، جرج. ان.). انتشارات دانشگاه ارومیه

۳- مهرآوران، حمید. آسیب شناسی گیاهی (تألیف: آگریوس، جرج. ان). انتشارات دانشگاه ارومیه.

۴- الهی نیا، سیدعلی. قارچ شناسی و بیماری های گیاهی.

۵- جعفرپور، بهروز و فلاحتی رستگار، ماهرخ. تشخیص بیماری های گیاهی

۶- جعفرپور، بهروز. بیماری شناسی درختان، راهنمای مزرعه و آزمایشگاه

جمع آوری شده توسط دکتر شهیدی دانشگاه شهید باهنر کرمان

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

ضبط پیام صوتی

زمان هر پیام صوتی 5 دقیقه است