بیماری برق زدگی نخود

برق زدگی نخود

برق زدگی نخود در ایران یکی از بیماری های بسیار مهم نخود است. در اکثر استان های کشور وجود دارد و علاوه بر نخود روی عدس و باقلا نیز گزارش شده است.

علائم بیماری

اگر بذر آلوده کشت شود اولین علائم روی طوقه ظاهر می شود. آلودگی بوته با ظهور لکه های قهوه ای روی طوقه تشخیص داده می شود و روی آن مملو از پیکنیدیوم های قارچ عامل بیماری است.
در مزرعه علائم به صورت صاعقه زدگی دیده می شود و مزرعه به صورت لکه لکه ای آلوده می شود.
رابطه نزدیکی با باران خصوصا باران های تند همراه با رعد و برق دارد. به این علت بیماری را برق زدگی می گویند)
در نخود کاری های فروردین و اردیبهشت (در اوایل فصل بهار ) باران همراه با رعد و برق رگبار شدید بیماری به شدت بروز می کند و کشاورزان تصور می کنند که صاعقه زدگی است.
باران تند اسپورهای قارچ را پخش می کند و هوای خنک اول فصل هم شدت بیماری را بیشتر می کند.

علائم روی برگچه ها و هم روی کپسول به صورت لکه های کشیده و گرد دیده می شوند. روی ساقه ی نخود نیز لکه های کشیده وجود دارد و در درون آن نقاط سیاهی است که پیکنیدیوم های قارچ هستند. با باران شدید پیکنیدیوم ها به تمام مزرعه پراکنده می شوند. محل آلودگی روی طوقه، باریک و قهوه ای می شود. بذر آلوده نیز قهوه ای و چروکیده می شود.

عامل بیماری

عامل بیماری در فرم غیرجنسی قارچ Ascochyta rabiei روی نخود و A.lentis روی عدس وA.fabge روی باقلا است.

فرم جنسی آن Mycospharella rabiei یا Didymella rabiei است.

مرحله جنسی قارچ ممکن است روی کلش های نخود که در طول پاییز و زمستان در سطح خاک قرار گرفته اند تشکیل شود. آسکوسپور ها از اواخر زمستان تا اوایل بهار به تدریج رها شده و به عنوان مایه اولیه باعث آلودگی بوته های نخود می شوند. در صورت شرایط مساعد بیماری به صورت اپیدمی (همه گیری) در می آید.

سودوتسیوم ها منحصرا روی بقایای آلوده نخود به خصوص غلاف های آلوده در مزرعه زمستان گذرانی می کنند. به طور کلی مرحله ی جنسی قارچ می تواند در اپیدمی بیماری نقش داشته باشد. | این قارچ تولید فیتوتوکسین های پلی پپتیدی به نام سولاناپیرون A و B می کند و دارای نژادهای متعدد می باشد.

مبارزه با بیماری برق زدگی نخود

استفاده از ارقام مقاوم نخود سیاه که به منظور لبه استفاده می شود مقاوم است و می تواند با نخود سفید که حساس است هیبرید شود تا هم محصول خوب و هم مقاومت مناسب به دست اید. ارقام Flip-87-98c به برق زدگی خیلی مقاوم است.، رقم نخود آرمان در شرایط دیم در استان های غربی نسبت به این بیماری مقاومت خوبی نشان داده است. رقم دیگری به نام هاشم در استان گلستان به عنوان رقم مقاوم معرفی شده است.

ضدعفونی بذر

ضدعفونی بذور با قارچ کش های تیابندازول، کاربندازیم و مانکوزب در پیشگیری از این بیماری موثر است.

تناوب زراعی

با توجه به طول عمر کوتاه عامل بیماری در خاک، تناوب دو ساله کافی است.