کمبود روی در گیاهان و نحوه رفع آن

مقدمه :

روی عنصری است که در مقادیر کم و حیاتی برای گیاه لازم است.

عنصر روی اجازه فعالیت های فیزیولوژیک را به گیاه می دهد.
این فعالیت ها نقش مهمی در فرآیندهای فتوسنتز و تشکیل قند، سنتز پروتیین، حاصلخیزی و رشد و مقاومت در برابر بیماری دارند.

روی به عنوان یک ترکیب فلزی در سیستم های برخی از آنزیم ها و نیز بخشی از سیستم انتقال الکترون نقش دارد.

نشانه های کمبود روی :

نشانه های کمبود در برگ های جوان انتهای درختان بهتر دیده می شود.

کمبود روی باعث ریز برگی عمومی در گیاهان می شود.

فاصله بین برگ ها و اندازه آنها کاهش می بابد، بافت بین رگبرگ ها زرد شده و ممکن است نکروز شود.

در ذرت علائم از پایین برگ شروع و به سمت نوک ادامه می بابد. به صورت خطوط روشن یا نوارهای سفید دیده می شود. در حالی که حاشیه ها، میان و نوک برگ سبز باقی می مانند.

کمبود روی در مزرعه ذرت

عنصر روی تقریبا غیر متحرک است و کمبود آن باعث سفید شدن برگ های جوان می شود.

در برنج باعث زرد شدن قسمت پایینی برگ ها، برنزه شدن و در نهایت نکروز برگ ها می شود.

در تک لپه ای ها باعث ایجاد نوارهای کلروتیک و قرمز رنگ در امتداد رگبرگ ها می شود.

در پرتقال میوه ها ریز شده و پوست آنها ضخیم می شود.

در نیشکر باعث زرد شدن بین رگبرگی در برگ های جوان می شود و در مواردی باعث موج دار شدن تیغه برگ می شود.

در چغندر قند روشن شدن برگ های بزرگ نزدیک به مرکز اولین علائم کمبود روی است. در نهایت برگ ها سفیدتر شده و حالت فنجانی پیدا می کنند در حالی که دمبرگ ها حالت ایستاده خود را دارند.

گیاهان ذرت، لوبیا، پنبه و مرکبات به شدت به کمبود روی حساس هستند.

علائم کمبود روی ممکن است با علانم بیماری های ویروسی اشتباه شود. معمولا کمبود روی و آهن در خاکهای ایران شیوع بیشتری دارد که این به دلیل بالا بودن pHخاک است.
از طرفی بالا بودن میزان کربنات هم باعث کاهش جذب آهن و روی می شود. در خاک هایی که به شدت اسیدی هستند نیز کمبود روی دیده می شود.

جبران کمبود روی :

پس از مشخص شدن کمبود ، رایج ترین منابع کودی شامل: کلاته های­ روی (حاوی تقریباً ۱۴٪) ، سولفات­ روی (۳۶-۳۵٪) و اکسیدروی (۷۰-۸۰٪) کودهای آلی از جمله کود مرغی است ، که در آن سولفات­ روی رایج ترین منبع است.

این منبع معمولاً برای تأمین مقدار مورد نیاز روی در هنگام استفاده از کودهای شیمیایی استفاده می شود. این ماده می‌تواند قبل از کاشت پخش و ترکیب شود ، یا در کود استارتر استفاده شود. این ترکیب با سایر مواد کودهای خشک به خوبی مخلوط می شود. مقدار مصرف این کود ۲۰۰ تا ۴۰۰ گرم برای هر درخت و ۲۰ تا ۴۰ کیلو در هکتار برای کشت خطی و ۱/۵ برابر آن برای کشت دست پاش استفاده می­شود.

همچنین می­توان از محلول خنثی نشده سولفات­ روی به نسبت ۵ در هزار و یا محلول خنثی شده به میزان ۱۰ الی ۱۵ در هزار بر روی درخت پاشید. چند بار محلول پاشی در سال و یک بار قبل از باز شدن جوانه ها تاثیر مهمی در پیشگیری کمبود این­ عنصر دارد.

در هنگام استفاده از کودهای مایع می توان از یک کمپلکس روی-آمونیاک (۱۰٪ روی)  برای تأمین روی استفاده کرد. این ماده به راحتی با سایر کودهای مایع مخلوط می شود.

استفاده از کود مرغی می تواند مقدار قابل توجهی را به خاک اضافه کند. از آنجا که محتوای  Znدر کود متغیر است، پیشنهاد می شود که منابع کودهای آلی را قبل از استفاده، از نظر میزان Zn مورد آزمایش قرار دهید.

معمولا از این عنصر همراه با کود کامل NPK جهت غنی کردن آنها استفاده می شود.