پوسیدگی نرم میوه جات
پوسیدگی نرم که بوسیله قارچ Rhizopus spp ایجاد می شود، یکی از بیماریهای مهم سیب زمینی شیرین و سایر محصولات است که در همه جای طبیعت یافت می شود. این قارچ زندگی ساپروفیتی دارد و جزو مهاجم های زخم نیز به حساب می آید. از نظر ایجاد بیماری در بعضی از منابع جزو عوامل ثانویه قرار می گیرد.
نام علمی عامل بیماری Rhizopus stolonifer می باشد.
پوسیدگی نرم
مناطق انتشار در ایران و جهان
این بیماری انتشار جهانی دارد و بیشتر در انبارها و زمان حمل و نقل و فروش دیده می شود.
میزان خسارت بستگی به محصول، حرارت انبار، میزان ضرب خوردگی میوه و میزان اینوکولوم موجود دارد.
اهمیت اقتصادی
این بیماری به اندام های گوشتی سبزیجات، میوه ها و گل ها آسیب می رساند. ولی بیشتر در زمان انبار کردن و حمل و نقل و فروش فراورده ها یافت می شود و اهمیت دارد. بیشترین خسارت را به سیب زمینی شیرین، توت فرنگی، تمام کدوئیان، هلو، بادام زمینی، گیلاس، میوه جات و سبزیجات دیگر می زند. ذرت و بعضی غلات در شرایط خیلی مرطوب خسارت می بینند. در شرایط مناسب بیماری به سرعت منتشر شده و در مدت کوتاهی تمام محصول انبار آلوده می شود.
توصیف علائم بیماری پوسیدگی نرم
نقاط آلوده و اندام های گوشتی در ابتدای آلودگی آب خیس شده به نظر رسیده و خیلی نرم هستند. در صورتیکه پوست بافت های آلوده سالم باقی بماند اندام های گوشتی نرم شده، به تدریچ آب خود را از دست داده تا اینکه پلاسیده و مومی می شوند.
غالبا پوست نرم شده و با فشار و دستکاری پاره می شود و مایع زرد مایل به سفیدی از آن خارج می گردد. به زودی هیف قارچ از طریق زخم ها به طرف بیرون رشد کرده و سطح قسمت آلوده را می پوشاند. تولید انبوهی اسپورانژیوفور خاکستری که اسپورانژیوم های سیاهرنگ در انتها دارند، می کند.
از بافت های آلوده در ابتدا بوی مطبوعی متصاعد می شود ولی بزودی مخمرها و باکتری ها وارد عمل شده و باعث ترشیدگی و ایجاد بوهای نامطبوع می شوند. اگر از دست دادن آب خیلی سریع انجام گیرد اندام های آلوده خشک و مومی می شوند. در غیر اینصورت تجزیه شده و پوسیدگی آبکی ایجاد می شود.
مورفولوژی
میسلیوم قارچ فاقد دیواره عرضی بوده و فقط در محل اتصال اندام های جنسی به هیف دیواره عرضی وجود دارد. در طول دوره رویش خود تولید اسپورانژیوفورهای بلند هوایی می کند که در انتهای هر یک از آنها اسپورانژیوم کروی سیاه تشکیل می شود.
روش های انتشار، ناقلین و زمستان گذرانی
انتشار آن توسط اسپورانژیوسپورها است که اگر روی سطح مرطوب و زخم اندام حساس یک گیاه قرار بگیرند، جوانه می زنند و با تولید ریسه ایجاد آلودگی می کنند. در میوه های خیلی نرم و آبدار از قبیل هلو و توت فرنگی ریسه ای که از یک میوه خارج می شود و یا از جوانه زدن اسپورانژیوسپورها حاصل می گردد می تواند به میوه سالم مجاور و میوه های آلوده حتی اگر زخم هم نداشته باشد رخنه کند.
زیگوسپور در شرایط نامساید محیط مقاوم بوده و مرحله زمستانگذرانی یا استراحتی قارچ است. گاهی اسپرانژیوسپور هم می تواند نقش زمستانگذرانی را داشته باشد.
روش های مبارزه با بیماری پوسیدگی نرم
۱- از زخمی شدن میوه ها، ریشه و غیره در هنگام برداشت و حمل و نقل جلوگیری کرد.
۲- صندوق ها و انبارها را قبل از استفاده باید تمیز نموده و با محلول سولفات مس، فرمالدئید، بخار گوگرد و یا کلروپیکرین ضدعفونی کرد.
۳- تنظیم حرارت انبارها و کامیون های حمل و نقل اهمیت زیادی دارد.
۴- در مورد میوه های خیلی نرم از قبیل توت فرنگی، برداشت میوه باید صبح خیلی زود که هوا خنک است صورت گیرد و نگهداری آن در حرارت های زیر ده درجه از میزان خسارت به مقدار زیادی می کاهد.
۵- در مورد میوه هایی که خیلی نرم نیستند نظیر سیب زمینی، آن را می توان با نگهداری در حرارت ۲۵ تا ۳۰ درجه و رطوبت %۹۰ به مدت ۱۰ تا ۱۴ روز در برابر بیماری مقاومتر کرد. حرارت فوق باعث تشکیل لایه های چوب پنبه ای در محل های زخمی می شود و رخنه بعدی قارچ با اشکال مواجه می شود. بعد از این عمل باید حرارت را به حدود ۱۲ درجه پایین بیاوریم.
۶- کنترل کاملا موثر بیماری با پیچیدن میوه ها و یا سایر اندام ها در کاغذهای آغشته به مواد شیمیایی مختلف از قبیل دی کلرو نیتروآنیلین (DCNA) یا بوتران حاصل شده. اقداماتی نیز در مورد کنترل بیماری با استفاده از اشعه گاما صورت گرفته است. اما با وجود نتایچ رضایت بخش کاربرد این روش هنوز بصورت تجارتی درنیامده است.
دیدگاهتان را بنویسید