علائم کمبود آهن در گیاهان و نحوه رفع آن

نقش آهن در گیاه :

۱- به عنوان کاتالیزور در بسیاری از انزیم های تنفسی

۲- در تشکیل کلروفیل

۳- در آنزیم های کاتالاز و سیتوکروم اکسیداز

۴- در سیستم انتقال الکترون (Electron transfer)

۵- در تشبیت ازت (N fixation)

۶- به عنوان یک حامل (Carrier) در واکنش های احیای اکسیزن

۷- در واکنش احیای اکسیزن به آب در طی فرآیند تنفس

۸- در فتوسنتز

نکته: آهن به دو شکل دو ظرفیتی قابل جذب (فرو) و سه ظرفیتی (فریک) غیر قابل جذب توسط ریشه دیده می شود.

نشانه های کمبود :

در برگهای جوان باعت زرد شدن نواحی بین رگبرگ ها می شود در حالی که رگبرگ ها سبز باقی می مانند.

سپس برگ ها سفید می شوند و علام سوختگی به صورت لکه هایی در سرتاسر برگها ظاهر می شوند.

در مواردی علائم سوختگی در حاشیه برگ ها دیده می شود.

رشد گیاه کاهش می پابد.

یکی از گیاهانی که علاتم کمبود اهن را به خوبی نشان می دهد درخت به است.

علائم کمبود آهن بر روی برگ درختان

علل کمبود :

آسیب دیدگی سیستم ریشه ها به دلیل غرقابی بودن زمین

آلودگی زمین به نماتدها (مختل کردن کارایی ریشه)

غلظت بالای مس و کاهش محلولیت آهن در خاکهای قلیایی.

گیاهان حساس :

گیاهان حساس: مرکبات، انگور، بادام زمینی، سویا و سورگوم.

معمولا پیاز چندان به کمبود اهن حساس نیست.

جبران کمبود :

استفاده از ترکیبات کلاتی Iron chelates مانند Fe-EDTA در خاکهای اسیدی و EDDHA-Fe3 یا EHPG در خاکهای قلبایی.

استفاده از کودهای آهن مانند Sequestrene به صورت محلول پاشی یا اضافه کردن به خاک (۲۰ تا ۲۰۰ گرم برای هر درخت).

نکته: حدود ۵ درصد پوسته زمین را آهن تشکیل می دهد که بیشتر در ساختمان کریستال های خاک قرار گرفته و کمتر قابل جذب است.

میزان جذب آهن به pH خاک بستگی دارد اگر pH خاک از ۵ بالا رود به ازای هر واحد افزایش میزان قابل جذب بودن آهن ۱۰۰۰ برابر کاهش می یابد پس در خاک قلیایی میزان آن کمتر است و یک نوع زردی که در خاک های قلیای القاء می شود مشاهده می گردد.

استفاده از کود نامرغوب باعث می‌شود که فسفر خاک بالا برود. فسفر بالا، باعث ایجاد کمبود آهن در گیاهان خواهد شد. پس از کود بهتری استفاده کنید.

در شرایطی که اکسیزن خاک کم است مثل خاک های غرقابی که به این حالت شرایط احیایی گویند سمیتت یا بیشبود اهن مشاهده می شود.

اهن یک عنصر غیز متحرک است و در اثر کمبود به بخش های جوان منتقل نمی شود. در نتیجه نشانه های کمبود در بخش های جوان و در حال رشد دیده می شود.

نکته: زردی در کمبود آهن شدید تر است از منیزیم و گسترش ان نیز سریعتر است و علائم کمبود اهن شدید تراست.

منبع: دکتر حمید محمدی ، دانشگاه شهید باهنر کرمان